ΕΜΥ, Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία - Δελτία Καιρού, Προγνώσεις

Η πρόγνωση για το Φθινόπωρο του 2022 (Available Only in Greek)

Παν. Σκριμιζέας (panagiotis.skrimizeas@hnms.gr)
Διεύθυνση Μεθόδων Πρόγνωσης, Έρευνας και Μετεωρολογικών Μοντέλων
Το φετινό φθινόπωρο, στη δυτική και βόρεια Ελλάδα προβλέπεται σχετικά ζεστό, ενώ μειωμένες θα είναι οι βροχοπτώσεις στα νοτιοανατολικά.

Σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων εποχικής πρόγνωσης, για το φετινό φθινόπωρο, στη δυτική και βόρεια Ελλάδα και κυρίως στο βόρειο Ιόνιο, προβλέπονται θερμοκρασίες λίγο πάνω από τις μέσες για την εποχή. Στο Αιγαίο όμως και την Κρήτη, όπου μάλλον θα συνεχιστεί το μοτίβο βόρειας ροής, οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου δεν φαίνεται να αποκλίνουν από τις κανονικές. Αυξημένες είναι οι πιθανότητες για μειωμένες βροχοπτώσεις στην ανατολική και νότια νησιωτική χώρα και κυρίως στην ανατολική Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.

Για το φθινόπωρο 2022 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος – Νοέμβριος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχοπτώσεων), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας για το Φθινόπωρο του 2022 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/08/2022

Το ECMWF, εκτιμά ότι θα συνεχιστεί το καλοκαιρινό μοτίβο, προβλέποντας για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου, θερμότερες από τις κανονικές συνθήκες. Γενικά εκτιμώνται θετικές αποκλίσεις από 0,5 έως 1 βαθμό Κελσίου και μάλιστα η πιθανότητα να συμβεί αυτό ξεπερνά το 70% στις περισσότερες περιοχές, ενώ αποτελεί σχεδόν βεβαιότητα για τμήματα της δυτικής και κεντρικής Μεσογείου, αλλά και τμήματα του βορείου Ατλαντικού ωκεανού που γειτνιάζουν με τις δυτικές ευρωπαϊκές ακτές. Εξαίρεση αποτελούν η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Γροιλανδίας – Ισλανδίας - Νορβηγίας, το νοτιοδυτικό άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου και μικρή περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένου του Αιγαίου και της Κρήτης), όπου προβλέπονται από κανονικές έως και πιθανώς ψυχρότερες συνθήκες.

Εστιάζοντας στην Ελλάδα, το ECMWF για τη δυτική και βόρεια χώρα προβλέπει, με πιθανότητα 60-70%, θετικές αποκλίσεις μέχρι 0,5 βαθμούς Κελσίου. Στο βόρειο Ιόνιο, μάλιστα εκτιμά με πιθανότητα 70-80% ότι οι θετικές αποκλίσεις θα κυμανθούν από 0,5-1 βαθμό Κελσίου. Στο Αιγαίο όμως και την Κρήτη, όπου μάλλον θα συνεχιστεί το μοτίβο βόρειας ροής, (άποψη που τεκμηριώνεται στη συνέχεια με βάση τους χάρτες κατανομής της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια), οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου δεν φαίνεται να αποκλίνουν από τις κανονικές.

Το multi-model ελάχιστα διαφοροποιείται από την πρόγνωση του ECMWF για το φθινόπωρο, ενισχύοντας έτσι την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης. Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Εφόσον βέβαια αυτές οι διαφοροποιήσεις δεν είναι σημαντικές, εύκολα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι συγκλίνουν γενικά και τα αποτελέσματα των μοντέλων που συνθέτουν το multi-model.

Θυμίζουμε ότι οι προγνώσεις αυτές αποτελούν μια μέση εικόνα του τριμήνου Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWFκαι του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις του υετού (βροχόπτωσης) για το Φθινόπωρο του 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/08/2022

Από πλευράς υετού (βροχοπτώσεων), το ECMWF, για το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης, δεν προβλέπει σημαντικές αποκλίσεις κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Προβλέπει όμως ότι θα συνεχιστούν οι συνθήκες ξηρασίας στην Πορτογαλία, τη δυτική Γαλλία και τις γειτνιάζουσες με αυτές περιοχές του Ατλαντικού ωκεανού, στην Ισπανία, και τη βόρεια Ιταλία, ενώ έλλειμμα βροχοπτώσεων εμφανίζεται και στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Μόνο η Σκανδιναβία μπορεί να έχει περισσότερες βροχοπτώσεις κατά τη φθινοπωρινή περίοδο.

Ειδικά για την Ελλάδα, το ECMWF, προβλέπει κανονικές βροχοπτώσεις στο Ιόνιο, στα ηπειρωτικά και το βόρειο Αιγαίο. Πιθανό έλλειμμα βροχοπτώσεων εντοπίζεται στο κεντρικό-νότιο Αιγαίο, Κρήτη και Δωδεκάνησα.

Το multi-model προβλέπει ότι θα συνεχιστούν οι συνθήκες ξηρασίας κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου σε ευρύτερη περιοχή από ότι προβλέπει το ECMWF, εντάσσοντας στις περιοχές που πιθανώς να εμφανίσουν έλλειμμα βροχοπτώσεων το σύνολο σχεδόν της θάλασσας της Μεσογείου και των χωρών της κεντρικής και νότιας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa για το Φθινόπωρο του 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/08/2022

Τόσο το ECMWF, όσο και το multi-model προβλέπουν θετικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών γενικά στο βόρειο ημισφαίριο, με τις μεγαλύτερες από αυτές στον βόρειο Ειρηνικό και βόρειο Ατλαντικό ωκεανό. Ειδικά όσον αφορά τον ευρωπαϊκό χώρο, η παρουσία των θετικών αποκλίσεων πάνω από τον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό παραπέμπει σε διαμόρφωση μοτίβου κυκλοφορίας αρνητικού ΝΑΟ (North Atlantic Oscillation).

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης στην επιφάνεια (MSLP) για το Φθινόπωρο του 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/08/2022

Εξετάζοντας τους χάρτες κατανομής της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, και εστιάζοντας στον ευρωπαϊκό χώρο, το ECMWF προβλέπει, σε συμφωνία με την κατανομή των πιέσεων στα 500 hPa, μία ζώνη υψηλών πιέσεων να εκτείνεται από τον Ατλαντικό προς την Ευρώπη και χαμηλές πιέσεις βόρεια της Γροιλανδίας – Σκανδιναβίας. Το multi-model γενικά συμφωνεί, αν και εκτιμά μικρότερες θετικές αποκλίσεις σε Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία.

Η παρουσία σχετικά υψηλότερων πιέσεων στην κεντρική Ευρώπη – Βαλκάνια με τις σχετικά χαμηλότερες στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, που είχε εντοπισθεί και για την πρόσφατη θερινή περίοδο, φαίνεται να διατηρείται, γεγονός που σημαίνει την διατήρηση μάλλον της βόρειας ροής στην περιοχή του Αιγαίου. Η κυκλοφορία αυτή βρίσκεται σε συμφωνία και με τους χάρτες της θερμοκρασίας στα 2m, στους οποίους αναφερθήκαμε παραπάνω, όπου φαίνεται ότι οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου δεν θα αποκλίνουν από τις κανονικές.

Κάνοντας μια σύντομη αναφορά σε ένα παράγοντα, που καθορίζει εν πολλοίς την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, δηλαδή στην ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), στη πρόγνωση για το καλοκαίρι 2022 είχαμε γράψει ότι «η φάση La Niña βρισκόταν σε κατάσταση εξασθένισης, πλην όμως δεν φαινόταν να ολοκληρώνει τον κύκλο της μέσα στο καλοκαίρι». Η εκτίμηση αυτή φαίνεται να επαληθεύεται και μια περαιτέρω εξασθένηση της φάσης αυτής προγνωστικά αναμένουμε στο τέλος του φθινοπώρου. Ο παρακάτω χάρτης αποτυπώνει τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και καταδεικνύει την παρουσία της φάσης La Niña στο νότιο Ειρηνικό ωκεανό. Η μορφή των αποκλίσεων της θερμοκρασίας στην περιοχή του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού, που σχετίζεται άμεσα με την παρουσία της φάσης La Niña, συνηγορεί στην διαμόρφωση κυκλοφορίας αρνητικού ΝΑΟ, που αναφέρθηκε προηγουμένως κατά τον σχολιασμό των αποκλίσεων των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa.

Προγνωστικός χάρτης του ECMWF με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας (SST–SeaSurfaceTemperature) για τον για το φθινόπωρο 2022 (3-month average), με αρχικές τιμές της 01/08/2022

Γενικά οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις προσπαθούν να περιγράψουν την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους.